Wspólnym mianownikiem wszystkich postaci dny jest tzw. hiperurykemia, czyli podwyższony poziom kwasu moczowego w surowicy. Jest to warunek konieczny do wystąpienia jakiejkolwiek postaci dny moczanowej. Nie zawsze natomiast podwyższony poziom kwasu moczowego prowadzi do wystąpienia dny. Tylko niewielka część pacjentów z hiperurykemią choruje na dnę. Należy zatem rozróżnić pojęcia: podwyższony kwas moczowy i dna moczanowa.
Hiperurykemia - podwyższony poziom kwasu moczowego
Prawidłowy poziom kwasu moczowego we krwi wynosi 7 mg/dl u mężczyzn i 6 mg/dl u kobiet. Najogólniej ujmując, stężenie kwasu moczowego przekraczające 7 mg/dl stwarza zagrożenie dną.
Hiperurykemia (i dna) może być pierwotna i wtórna, czyli będąca skutkiem innych chorób. Częstsza jest postać wtórna (70%) niż pierwotna.
Kwas moczowy jest końcowym produktem przemiany puryn w organizmie człowieka. Zasady purynowe wchodzą w skład kwasów nukleinowych, przenoszących informacje genetyczne, a także substancji magazynujących energię. Hiperurykemia może być skutkiem nadprodukcji kwasu moczowego albo też upośledzonego wydalania tego kwasu z moczem.
Powikłania hiperurykemii wynikają z właściwości fizycznych kwasu moczowego, który - w wyższym stężeniu - wytrąca się w płynach ustrojowych. Ponieważ wytrącanie moczanów w niższej temperaturze (ok. 30 oC) występuje już w stężeniu 4 mg/dl, igiełki kryształów moczanu jednosodowego odkładają się w tkankach słabo unaczynionych (ścięgna, więzadła) i nieunaczynionych (chrząstka), np. w małżowinach usznych, w pobliżu stawów obwodowych. W zaawansowanych postaciach choroby złogi kryształów moczanów odkładają się w dużych stawach i nerkach. Konglomerat kryształów moczanowych to tzw. guzek dnawy.
Zapalenie stawów w przebiegu dny
Dna przebiega najczęściej w czterech stadiach:
*bezobjawowej hiperurykemii,
*ostrego zapalenia stawów,
*okresów międzynapadowych,
*przewlekłego zapalenia stawów.
Bezobjawowa hiperurykemia
Może trwać nawet 20-30 lat, zanim ujawni się ostrym napadem dny. Ostre zapalenie stawów w przebiegu dny dotyczy częściej mężczyzn niż kobiet. Pojawia się po raz pierwszy między 40. a 60. rokiem życia, najczęściej tuż po 50. roku życia.
Ostre zapalenie stawów
Zaczyna się przeważnie nagle, bez żadnych zwiastunów. Może być sprowokowane niedużym urazem, spożyciem dużego posiłku lub alkoholu, stresem, zabiegiem chirurgicznym, zmęczeniem, infekcją, zatorem tętniczym. Pierwszym objawem jest silny ból jednego lub wielu stawów, często zaczynający się w nocy, nasilający się i trudny do zniesienia. Staw jest obrzęknięty, skóra nad nim zaczerwieniona lub sinopurpurowa, napięta i gorąca. Najczęściej zajęty jest staw śródstopno-palcowy palucha (podagra), często też kolanowy (gonagra) lub inne stawy, np. śródstopia, skokowe, nadgarstkowe i łokciowe. Zwykle we wcześniejszych stadiach choroby atakuje ona pojedynczy staw, w miarę upływu czasu rozszerzając się na inne.
Napady choroby i okresy międzynapadowe
Napadowi dny towarzyszą często objawy ogólne - gorączka, dreszcze, rozbicie, kołatanie serca. W badaniach dodatkowych stwierdza się podwyższoną liczbę krwinek białych w rozmazie krwi obwodowej. Pierwsze napady dny trwają zwykle kilka dni, w miarę trwania choroby dolegliwości mogą utrzymywać się tygodniami, a okresy międzynapadowe stają się coraz krótsze. U osób, które nie są leczone i nie mają profilaktyki napadów, ostre zapalenie stawów nawraca kilka razy w roku i może przejść w postać przewlekłą, prowadzącą do nieodwracalnej deformacji stawów.
Przewlekłe zapalenie stawów
Obejmuje wiele stawów, przebiega z powstawaniem nadżerek na powierzchniach stawowych, tworzeniem się złogów moczanowych w kaletkach stawowych i pochewkach ścięgnistych. Guzki dnawe na rękach i stopach przebijają skórę, a zawarte w nich moczany wydostają się na zewnątrz w postaci kredowej masy.
Rozpoznanie dnawego zapalenia stawów opiera się o objawy kliniczne i badania dodatkowe, w których istotne są zmiany biochemiczne (podwyższony poziom kwasu moczowego w surowicy). W badaniu radiologicznym zajętego stawu złogi moczanowe widoczne są jako okrągłe ubytki kostne, ich obecność można jednak stwierdzić dopiero wtedy, gdy osiągną wielkość co najmniej 5 mm. W późniejszych stadiach choroby widoczne są gołym okiem i wyczuwalne jako podskórne guzki, a na zdjęciach rentgenowskich dają obraz licznych cieni w tkankach miękkich stóp, rąk, łokci, stawów skokowych i kolan. Pomocne w diagnostyce jest stwierdzenie w tkankach lub płynie stawowym obecności kryształów moczanów sodowych, wolnych lub sfagocytowanych (wchłoniętych) przez leukocyty.
Nerkowe powikłania dny
Choroba nerek jest najczęstszą po zapaleniu stawów postacią dny moczanowej. Zajęcie nerek może się objawiać różnego typu zaburzeniami.
Nefropatia dnawa
Charakteryzuje się odkładaniem złogów kryształów moczanu jednosodowego w tkance śródmiąższowej rdzenia i piramid nerkowych. Przewlekła niewydolność nerek, przechodząca w stadium schyłkowej niewydolności, jest przyczyną 10% zgonów chorych z dną moczanową.
Kamica moczanowa
Jest spowodowana wytrącaniem się kryształów kwasu moczowego w cewkach zbiorczych, miedniczkach nerkowych i moczowodach. Zablokowanie przez kamień odpływu moczu z nerki jest przyczyną typowej kolki nerkowej. Kamienie moczanowe stanowią ok. 10% wszystkich kamieni nerkowych. Kami-ca nerkowa moczanowa występuje u 10-25% chorych z dną moczanową.
Leczenie dny moczanowej
Prawidłowe leczenie tej przewlekłej choroby jest warunkiem uniknięcia nieodwracalnych powikłań stawowych i nerkowych. Obejmuje ono kilka elementów:
*opanowanie ostrego stanu zapalnego
*zapobieganie nawrotom ostrych napadów dny,
*profilaktykę odkładania się złogów moczanowych i uzyskanie wchłonięcia się złogów już powstałych,
leczenie dodatkowych schorzeń towarzyszących dnie, współuczestniczących w rozwoju choroby
W celu uzyskania wchłonięcia się złogów moczanowych z tkanek należy dążyć do obniżenia poziomu kwasu moczowego w organizmie. Stosuje się w tym celu suplementy moczanopędne, czyli zwiększające wydalanie moczanów przez nerki. Chorym z kamicą nerkową zaleca sie picie dużej ilości płynów (powyżej 3 litrów dziennie) i przyjmowanie środków alkalizujących mocz (np. soda), zmniejszających wytrącanie się kamieni moczanowych w nerkach.
Bardzo ważne jest leczenie cukrzycy i nadciśnienia tętniczego, które często towarzyszą dnie i mogą same prowadzić do powikłań nerkowych, z niewydolnością nerek włącznie.
Rokowanie w chorobie
Jest u większości chorych dobre, o ile są leczeni. Dna moczanowa ma zwykle cięższy przebieg, jeśli wystąpi przed 30. rokiem życia. W przypadkach wcześnie zdiagnozowanych i prawidłowo leczonych choroba nie ogranicza w istotny sposób normalnego trybu życia. Nawet jeśli są już widoczne skutki schorzenia, odpowiednie leczenie może dać dużą poprawę: guzki dnawe mogą zostać całkowicie wchłonięte, uszkodzenie nerek może zatrzymać się, kamienie nerkowe rozpuścić się.
Objawy dny moczanowej
Dna moczanowa jest niejednorodną jednostką chorobową, charakteryzującą się występowaniem różnych kombinacji następujących objawów:
*podwyższonego poziomu kwasu moczowego we krwi,
*powtarzających się ataków ostrego zapalenia stawów,
*występowania złogów moczanowych (tzw. guzków dnawych) w stawach i tkankach okołostawowych,
zajęcia nerek, z objawami uszkodzenia kłębuszków nerkowych, cewek, tkanki śródmiąższowej i naczyń nerkowych,
*tworzenia się złogów moczanowych w drogach moczowych (kamica nerkowa moczanowa).
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz