Mowa jest sposobem porozumiewania się ludzi ze sobą. Jednak przy uszkodzeniu mózgu może dojść do różnych zaburzeń mowy. Przytoczę tutaj kilka przykładów. Przy uszkodzeniu pewnych fragmentów kory ciemieniowej chorzy cierpią na tzw. anomię kolorów. Doznają oni normalnych wrażeń kolorów. Potrafią wypowiadać słowa określające kolory. Bez trudu odnajdują barwę identyczną z barwą testową. Potrafią wśród wielu plansz wybrać te jednego koloru i ułożyć je według rosnącego stopnia jasności czy nasycenia. Jednak ich zdolność do nazywania kolorów jest znacznie upośledzona. Chory, wskazując kolor, używa niewłaściwej dla niego nazwy.
Znany jest przypadek pacjenta niepotrafiącego ani wypowiedzieć, ani napisać litery "K". Było to następstwo przebytego wylewu krwi do mózgu. Innych zaburzeń u tej osoby nie stwierdzono.
Wykazano także, że osoby głuche od urodzenia, u których doszło w toku życia do ogniskowego (miejscowego) uszkodzenia lewej półkuli, niejednokrotnie tracą opanowaną wcześniej zdolność do posługiwania się mową migową zarówno w zakresie wykonywania ruchów migowych, jak i ich rozumienia. Ponieważ uszkodzenie to nie obejmuje ośrodków wzrokowych, nie chodzi tu o zdolność widzenia znaków migowych, lecz o zdolność ich interpretowania (Damasio, Damasio, 1992).
Przykłady te dowodzą, że mózgowa regulacja mowy ma złożony charakter. Uszkodzenie różnych struktur powoduje odmienne efekty. Dźwięki emitowane przez mówiącego człowieka są funkcją skomplikowanego narządu mowy (struny głosowe, jama ustna, język, zęby, wargi). Wymówienie słowa wymaga uruchomienia ponad stu mięśni. Dochodzą do tego mięśnie tułowia regulujące przepływ powietrza przez krtań. W języku mówionym uczestniczy słuch, przy pisanym wzrok. Całokształtem tego procesu steruje mózg.
Mowa jest procesem kształtującym się podczas rozwoju. Dowodzą tego dwa przykłady. I tak dzieci głuche od urodzenia do wieku 6-7 miesięcy normalnie gaworzą i dopiero po tym okresie milkną. Świadczą o tym również obserwacje osób, u których dokonano hemisferektomii, tj. usunięcia całej półkuli mózgowej. Zabieg ten stosuje się w leczeniu bardzo ciężkich postaci padaczki, niedających się opanować farmakologicznie czy też w żaden inny sposób. Jeżeli zabieg dotyczy lewej półkuli u dziecka w wieku do 5 lat, nie wywołuje on długotrwałych zaburzeń mowy. Wskazywałoby to, że lokalizacja ośrodków mowy w lewej półkuli wytwarza się już po urodzeniu (Maruszewski, 1975). Jeżeli ten zabieg wykona się u starszego dziecka zaburzenia mowy już nie ustępują. Jest to powodem, że hemisferektomii lewej półkuli u dorosłych dokonuje się niezmiernie rzadko.
Zaburzenia mowy będące efektem uszkodzenia mózgu mogą przybierać jeszcze i inne formy. Jedna z chorych potrafiła określić barwę tylko wtedy, gdy była ona czysta (niebieska, czerwona itd.). Kiedy miała do czynienia z odcieniami tych samych barw, kategorycznie odmawiała posłużenia się nazwami ogólnymi. Inny chory określał: niebieski jak niebo, zielony jak trawa, podobny do pomarańczy. Pacjentce po wylewie krwi do mózgu pokazywano nóż razem z drugim przedmiotem. Nazywała go wtedy: jabłkowy obieracz, nóż chlebowy itd. (Maruszewski, 1975).
Znany jest przypadek pacjenta niepotrafiącego ani wypowiedzieć, ani napisać litery "K". Było to następstwo przebytego wylewu krwi do mózgu. Innych zaburzeń u tej osoby nie stwierdzono.
Wykazano także, że osoby głuche od urodzenia, u których doszło w toku życia do ogniskowego (miejscowego) uszkodzenia lewej półkuli, niejednokrotnie tracą opanowaną wcześniej zdolność do posługiwania się mową migową zarówno w zakresie wykonywania ruchów migowych, jak i ich rozumienia. Ponieważ uszkodzenie to nie obejmuje ośrodków wzrokowych, nie chodzi tu o zdolność widzenia znaków migowych, lecz o zdolność ich interpretowania (Damasio, Damasio, 1992).
Przykłady te dowodzą, że mózgowa regulacja mowy ma złożony charakter. Uszkodzenie różnych struktur powoduje odmienne efekty. Dźwięki emitowane przez mówiącego człowieka są funkcją skomplikowanego narządu mowy (struny głosowe, jama ustna, język, zęby, wargi). Wymówienie słowa wymaga uruchomienia ponad stu mięśni. Dochodzą do tego mięśnie tułowia regulujące przepływ powietrza przez krtań. W języku mówionym uczestniczy słuch, przy pisanym wzrok. Całokształtem tego procesu steruje mózg.
Mowa jest procesem kształtującym się podczas rozwoju. Dowodzą tego dwa przykłady. I tak dzieci głuche od urodzenia do wieku 6-7 miesięcy normalnie gaworzą i dopiero po tym okresie milkną. Świadczą o tym również obserwacje osób, u których dokonano hemisferektomii, tj. usunięcia całej półkuli mózgowej. Zabieg ten stosuje się w leczeniu bardzo ciężkich postaci padaczki, niedających się opanować farmakologicznie czy też w żaden inny sposób. Jeżeli zabieg dotyczy lewej półkuli u dziecka w wieku do 5 lat, nie wywołuje on długotrwałych zaburzeń mowy. Wskazywałoby to, że lokalizacja ośrodków mowy w lewej półkuli wytwarza się już po urodzeniu (Maruszewski, 1975). Jeżeli ten zabieg wykona się u starszego dziecka zaburzenia mowy już nie ustępują. Jest to powodem, że hemisferektomii lewej półkuli u dorosłych dokonuje się niezmiernie rzadko.
Zaburzenia mowy będące efektem uszkodzenia mózgu mogą przybierać jeszcze i inne formy. Jedna z chorych potrafiła określić barwę tylko wtedy, gdy była ona czysta (niebieska, czerwona itd.). Kiedy miała do czynienia z odcieniami tych samych barw, kategorycznie odmawiała posłużenia się nazwami ogólnymi. Inny chory określał: niebieski jak niebo, zielony jak trawa, podobny do pomarańczy. Pacjentce po wylewie krwi do mózgu pokazywano nóż razem z drugim przedmiotem. Nazywała go wtedy: jabłkowy obieracz, nóż chlebowy itd. (Maruszewski, 1975).
Posty
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz