Nowe formy uzależnienia

W języku angielskim występują dwa słowa: addiction i dependence. 

Uzależnienia można bowiem podzielić na te, w których organizm domaga się jakiejś substancji – będą to uzależnienia fizyczne i chemiczne (dependence) oraz te zmuszające uzależnionego do szukania przedmiotu uzależnienia, którym nie jest środek chemiczny, a bez którego życie uzależnionego traci sens – będą to uzależnienia psychologiczne (addiction).

Te ostatnie uzależnienia, w których substancje chemiczne nie odgrywają żadnej roli, występują powszechnie w dzisiejszym społeczeństwie. Należą do tych new addictions uzależnienia od: gier hazardowych, internetu, telefonu komórkowego, zakupów, pracy, seksu, jedzenia, więzi emocjonalnych. Ciekawe jest to, że przedmiot tych nowych form uzależnień najczęściej jest akceptowany społecznie. Wystarczy tu podać przykład pracoholika, który jest postrzegany przez innych (a tym bardziej przez swojego przełożonego) za osobę ambitną i godną naśladowania.

Alfonso-Fernandez podzielił uzależnienia na dwie grupy: społeczne lub legalne oraz antyspołeczne lub nielegalne. Do pierwszej grupy należą uzależnienia od używek legalnych (alkohol, nikotyna, leki) oraz zachowań społecznie akceptowanych (jedzenie, praca, zakupy, telewizja). Druga grupa obejmuje uzależnienia od narkotyków oraz zachowań nielegalnych (kradzieże, gwałty itp.). Podkreśla on, że nowe formy uzależnień pojawiły się we współczesnym społeczeństwie, w którym dąży się do natychmiastowego zaspokojenia pragnień, a środki do ich zaspokojenia są w każdej chwili dostępne.

Addiction i dependence nie muszą się ze sobą łączyć. Na przykład uzależnienie od tytoniu jest uzależnieniem typowo fizycznym (organizm domaga się substancji chemicznej), które pomimo tego, że powoduje również uzależnienie psychologiczne, wcale nie musi prowadzić do działań nielegalnych czy zachowań antyspołecznych. Z drugiej strony nowe formy uzależnień, w których podmiot uzależnia się od jakiejś czynności czy zachowania, nie musi prowadzić do uzależnienia fizycznego. Addiction będzie w takim wypadku funkcjonował bez dependence, ograniczając się do potrzeby wykonywania pewnej czynności.

Warto podkreślić, że nowe formy uzależnień to uzależnienia od czynności, które same w sobie nie tylko, że nie są złe, ale wręcz przeciwnie – są dobre i pożyteczne. Problem uzależnienia pojawia się dopiero wtedy, kiedy ktoś nie potrafi już zapanować nad swoją skłonnością do wykonywania pewnego rodzaju czynności czy zachowania, a przedmiot swojego uzależnienia stawia ponad wszystkim innym. Wtedy jest gotów zaniedbać inne sfery życia, byle tylko zaspokoić swoje pragnienie. New addiction jest w stanie doprowadzić życie uzależnionego do takiej samej ruiny, jak w przypadku każdego innego uzależnienia.

Warto sprawdzić, czy nie jest się uzależnionym od coraz powszechniej spotykanych new addictions. Nawet jeżeli nie jest to jeszcze uzależnienie tak silne, żeby od razu zburzyć całe dotychczasowe życie, na pewno wpływa ono negatywnie na uzależnionego i te osoby, które są w jego otoczeniu (w tym jego rodzinę).