Rodzaje uzależnień

Uzależnienie charakteryzuje się silnym, trudnym do opanowania pociągiem do zażywania jakiejś substancji (alkohol, narkotyki), która zmienia świadomość, a którą przyjmuje się bez względu na destrukcyjne skutki psychosomatyczne, społeczne, a nawet duchowe. 

Taki rodzaj uzależnienia nazywany jest fizjologicznym (ang. physiological dependence) lub fizycznym. Większość substancji, których używanie prowadzi do uzależnienia fizjologicznego, jest powszechnie znana, ale może warto je wymienić: nikotyna, alkohol etylowy, opioidy (heroina, morfina, metadon), barbiturany, steroidy. 

Ciekawe są cechy uzależnienia tego rodzaju:

➢ potrzeba coraz większych dawek środka uzależniającego (ponieważ obniża się poziom przyjemności, który jest przez niego dostarczany); 

➢ środka tego używa się kompulsywnie (czyli nie mogąc nie ulec wewnętrznemu przymusowi); 

➢ maleje siła woli, rozwija się za to talent do samousprawiedliwiania się; 

➢ nawet po długim okresie abstynencji utrzymuje się obsesja sięgania po środek uzależniający; 

➢ postawienie środka w centrum życia, które powoduje stopniową utratę zainteresowania innymi, niezwiązanymi z uzależnieniem, sprawami czy ludźmi. 

Ale można definicje uzależnienia rozszerzyć, ponieważ osoba uzależniona może doświadczać przymusu wewnętrznego nie tylko do zażywania substancji, ale też do wykonywania pewnej czynności. Uzależnienie psychiczne, zwane również psychologicznym (ang. psychological dependence), mieścić będzie w sobie nabytą silną potrzebę zarówno wykonania jakiejś czynności, jak i zażycia jakiejś substancji (można bowiem uzależnić się psychicznie od substancji chemicznej). 

Do uzależnień psychicznych możemy zaliczyć takie jak: praca, internet, telewizor, hazard, gry komputerowe, kupowanie, jedzenie (w tym słodycze), seks (w tym masturbacja), nadmierna troska o wygląd fizyczny. W przypadku uzależnienia fizjologicznego dla odczucia ulgi nałogowiec potrzebuje zażyć substancję, a w przypadku abstynencji – pojawiają się objawy nazwane zespołem abstynencyjnym. Mogą to być objawy zarówno psychiczne (na przykład bezsenność), jak i fizyczne (na przykład bóle, biegunki, wymioty, drżenie). 

W przeciwieństwie do fizjologicznego w psychicznym uzależnieniu nie będzie tak poważnych fizjologicznych objawów abstynencji. I w jednym, i w drugim przypadku nałogowiec pomimo negatywnych skutków nałogu nie potrafi jednak z nim zerwać. 

Można jeszcze wyróżnić kolejny rodzaj uzależnienia. Kiedy mamy do czynienia z uzależnieniem od grupy, które powoduje, że członek takiej grupy dostosowuje swoje zachowanie do tego, jakie wykazują inni członkowie grupy, możemy mówić o uzależnieniu społecznym (socjologicznym). 

Takie uzależnienie może również prowadzić do tego, że osoba uzależniona sięgać będzie po substancje uzależniające, które pozwalają jej odnaleźć się wśród innych członków grupy.